Γυναικεία Ακράτεια

Ακράτεια θεωρείται η ακούσια απώλεια ούρων μικρή ή μεγάλη. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες 3 στις 10 γυναίκες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακράτειας ούρων. Μάλιστα, η ακράτεια ούρων εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, και όχι μόνο στις μεγαλύτερες γυναίκες.

Αφορά μεγάλο ποσοστό γυναικών. Η εμφάνιση της ακράτειας οδηγεί σε αλλαγές της καθημερινότητας, όπως είναι η αποφυγή κοινωνικών συναναστροφών και η διακοπή της άσκησης. Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις δυσχεραίνονται και η ψυχολογική κατάσταση διαταράσσεται. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 25% των γυναικών αναζητά ιατρική βοήθεια μία πενταετία μετά την έναρξη των πρώτων συμπτωμάτων και αυτό δείχνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών είτε συμβιβάζεται, είτε το θεωρεί φυσιολογικό είτε νιώθει ντροπή να ζητήσει βοήθεια.

Με ποια μορφή εμφανίζεται η ακράτεια ούρων;

• Ακράτεια από προσπάθεια. Εμφανίζεται όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά μας, όπως με τον βήχα, το γέλιο, το φτέρνισμα, το σήκωμα βάρους, τη σωματική άσκηση. Η εγκυμοσύνη, ο τοκετός, η εμμηνόπαυση αποτελούν αιτίες χαλάρωσης των μυών του πυελικού εδάφους, με αποτέλεσμα την εκδήλωση της ακράτειας. Είναι η συχνότερη μορφή (40-60%) που απαντά κυρίως σε νεότερες γυναίκες. Ανάλογα με τη βαρύτητα διακρίνουμε τρεις βαθμούς:
  • 1ος βαθμός: ακράτεια σε βήχα, τεινεσμό, φτέρνισμα, ανύψωση βάρους.
  • 2ος βαθμός:  ακράτεια σε ορθοστασία, έγερση, βάδισμα.
  • 3ος βαθμός:  ακράτεια κατά τη διάρκεια της κατάκλισης.

• Ακράτεια επιτακτικού τύπου. Είναι η αιφνίδια και η έντονη ανάγκη για ούρηση. Οι συσπάσεις των μυών που ελέγχουν την κύστη είναι συχνές και ανεξέλεγκτες. Ο τύπος αυτός ακράτειας χαρακτηρίζεται από συχνουρία και νυκτερινή ούρηση. Τα πιο συνηθισμένα αίτια είναι οι λοιμώξεις, οι τραυματισμοί ή οι παθήσεις του νευρικού συστήματος και ιδιοπαθείς. Αποτελεί το 20-40% των περιπτώσεων.

• Μεικτού τύπου. Συνυπάρχουν οι δύο προηγούμενες μορφές ακράτειας.

• Ακράτεια από υπερπλήρωση. Σε αυτή τη μορφή παρατηρείται αδυναμία ολοκλήρωσης της ούρησης. Η ουροδόχος κύστη δέχεται περισσότερα ούρα από αυτά που μπορεί να χωρέσει, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ακούσια απώλεια ούρων. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί δεν μπορεί να κάνει τις απαραίτητες συσπάσεις (υποτονία) είτε γιατί υπάρχει απόφραξη στην έξοδο των ούρων.

• Συνεχής ακράτεια. Αφορά συνήθως τους υπερήλικες, που παρουσιάζουν μόνιμες ανατομικές βλάβες και νευρολογικές παθήσεις.

Αιτιολογία:

Απώλεια λίγων σταγόνων ή μεγαλύτερης ποσότητας, μπορεί να οφείλεται σε:

• Προδιάθεση. Εκ γενετής χαλαρότητα ιστών και μυών που στηρίζουν τα εσωτερικά γεννητικά όργανα-ουροδόχο κύστη.

• Εγκυμοσύνες-τοκετοί. Η μήτρα μεγαλώνοντας λόγω εγκυμοσύνης, πιέζει την ουροδόχο κύστη και νεύρα της περιοχής. Κατά τον τοκετό είναι ενδεχόμενο να προκληθούν κακώσεις σε μύες-ιστούς που στηρίζουν κόλπο-μήτρα, με αποτέλεσμα ακράτεια ούρων, χαλάρωση κόλπου και πρόπτωση μήτρας. Η καισαρική τομή δεν προστατεύει πάντοτε από τέτοιου είδους προβλήματα.

• Παχυσαρκία. Επιπλέον κιλά καταπονούν και πιέζουν την ουροδόχο κύστη.

• Χρόνια άρση βάρους ή αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης: χρόνιος βήχας (κάπνισμα, άσθμα), δυσκοιλιότητα.

• Εμμηνόπαυση. Έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί σε λέπτυνση ιστών κόλπου-ουροδόχου κύστης.

• Γήρανση. Με το πέρασμα του χρόνου ουροδόχος κύστη-ουρήθρα δεν λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά.

• Νευρολογικά προβλήματα (εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτης, Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Θεραπεία

Για την επιτακτικού τύπου ακράτεια η συντηρητική θεραπεία με αντιχολινεργικά (per os) σκευάσματα είναι η βέλτιστη. Οι ηπίου-μετρίου βαθμού περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια αντιμετωπίζονται με ασκήσεις πυελικού εδάφους και φαρμακευτική αγωγή. Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια στις γυναίκες θεραπεύονται χειρουργικά, με τοποθέτηση «ταινιών» που «υποστηρίζουν» την ουρήθρα (slings) ή στις πιο περίπλοκες περιπτώσεις όπου συνυπάρχει και πρόπτωση τραχήλου μήτρας ή κυστεοκήλη θα απαιτηθεί και στήριξη των οργάνων της ελάσσονος πυέλου.