Καρκίνος Προστάτη

Ο προστάτης είναι ένας από τους σημαντικότερους αδένες στον οργανισμό των ανδρών. Βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και έχει σχήμα και μέγεθος κάστανου. Ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός για τη διαδικασία της γονιμοποίησης. Παρέχει ένα μέρος του υγρού που είναι απαραίτητο για την εκσπερμάτιση, ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίζει το σπέρμα με απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Κατά τη διάρκεια της συνουσίας το εκσπερμάτισμα, αθροίζεται σταδιακά στην προστατική ουρήθρα για να αποβληθεί με την βοήθεια ισχυρών μυικών συσπάσεων στη φάση του οργασμού. Είναι κατά συνέπεια ξεκάθαρο ότι ο προστάτης είναι ένα όργανο  με ουσιαστική συμμετοχή  στη σεξουαλική λειτουργία, που με τη σειρά της είναι λογικό να επηρεάζεται από τις παθήσεις του, που είναι η προστατίτιδα, η καλοήθης υπερπλασία και ο καρκίνος.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες και η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα) στους άνδρες. Η έγκαιρη διάγνωση όμως είναι εφικτή, αρκεί κάθε άνδρας να ευαισθητοποιηθεί γι’ αυτό. Και αυτό, γιατί η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Έτσι, η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.

Αιτιολογία

Διαπιστωμένοι παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, η φυλή και η κληρονομικότητα.
Πιθανοί παράγοντες κινδύνου είναι οι διατροφικές συνήθειες και η ορμονική κατάσταση του άνδρα.

Ο κληρονομούμενος προστατικός καρκίνος πιθανόν οφείλεται σε ένα σπάνιο επικρατούν γονίδιο που είναι υπεύθυνο για το 43% των περιπτώσεων καρκίνου έως την ηλικία των 55 ετών. Από τους άνδρες  που φέρουν το γονίδιο το 88% θα εμφανίσει καρκίνο του προστάτη μέχρι τα 85 του χρόνια.

Πλούσια διατροφή σε ζωικά λίπη ευνοεί την εμφάνιση του καρκίνου. Αντίθετα η πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, η οποία περιέχει περισσότερα φυτο-ιστρογόνα  που ελαττώνουν τα επίπεδα  των ανδρογόνων δρα ευεργετικά και ελαττώνει τον κίνδυνο του καρκίνου.

Η ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη δρα στην προαγωγική φάση της καρκινογένεσης (δηλαδή προάγει τον καρκίνο). Η φυτική δίαιτα, από μόνη της ελαττώνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης, και προφυλάσσει από την καρκινογένεση.

Η ελαττωμένη πρόσληψη του κόκκινου κρέατος και η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών και βιταμινών E& D, και ιχνοστοιχείων, και ιχθυέλαιου (δηλαδή μεσογειακή διατροφή) έχουν προστατευτικό ρόλο.

Δεν σχετίζεται με αφροδίσια νοσήματα, με τις σεξουαλικές συνήθειες ή με το κάπνισμα.
Εργαζόμενοι σε βιομηχανίες ελαστικών έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται αργά και έχουν καλή πρόγνωση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούνται συμπτώματα ακόμα και όταν η νόσος έχει προχωρήσει. Τα κυριότερα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη είναι πόνος, δυσκολία στη ούρηση καθώς και πόνος στα οστά. Σπανίως θα εκδηλωθεί με αιματουρία, στυτική δυσλειτουργία ή επώδυνη εκσπερμάτιση. Είναι επομένως θεμελιώδους σημασίας, οι άνδρες άνω των 50 ετών να υποβάλλονται σε προσυμπτωματικό έλεγχο με PSA και δακτυλική εξέταση, ανά έτος, προκειμένου η νόσος να διαγνωστεί έγκαιρα.

Όταν η τιμή του PSA είναι αυξημένη ή η δακτυλική εξέταση αναδείξει παθολογικό εύρημα, ο ασθενής υποβάλλεται σε διορθικό υπερηχογράφημα με λήψη βιοψιών από τον προστάτη, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί η νόσος.

Θεραπεία

Η θεραπεία στον καρκίνο του προστάτη εξατομικεύεται για τον κάθε ασθενή (ηλικία, γενικότερη κατάσταση της υγείας του) και εξαρτάται από το αν η νόσος είναι εντοπισμένη ή προχωρημένη (μετάσταση σε οστά ή λεμφαδένες). Οι ριζικές θεραπείες βελτιώνουν σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης και περιλαμβάνουν την ολική αφαίρεση του προστάτη (ριζική προστατεκτομή), την εξωτερική ακτινοβολία και την βραχυθεραπεία.

Η παρηγορητική θεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και περιλαμβάνει τον φαρμακευτικό ευνουχισμό, ορμονικές θεραπείες δεύτερης γραμμής και στα τελικά στάδια της νόσου, χημειοθεραπεία.